Độ cứng màng sơn là một trong những chỉ tiêu vật lý quan trọng giúp đánh giá độ bền, khả năng chống trọi lại các yếu tố gây hư hỏng trầy xước lên lớp sơn.
Phương pháp kiểm tra độ cứng sơn bằng bút chì là thước đo độ kháng lại lực đẩy, ma sát từ vật có đầu sắc nhọn và độ cứng đã được cho biết trước gây ra hư hỏng trầy xước trên bề mặt màng sơn khô.
Nguyên lý hoạt động cơ bản của phương pháp kiểm tra độ cứng sơn bằng bút chì là: một vật được làm bằng vật liệu cứng sẽ làm trầy xước lên vật có độ cứng mềm hơn.